Quliyev Qabil

Respublikanın xalq artisti, Şərəf mükafatı laureatı

Qabil Əzizulla oğlu Quliyev 19 aprel 1949-cu ildə Cəlilabad rayonunun Tahirli kəndində doğulub. 1966-cı ildə onbirilliyi bitirərək Bakı Neft Sənayesi Məktəbində oxuyub. 1968-ci ildə Mirzağa Əliyev adına Azərbaycan Dövlət İncəsənət İnstitutunun dram və kino aktyorluğu fakültəsinə daxil olub. Kurs rəhbərlər Rza Təhmasib və Əliheydər Ələkbərov idi. Hələ tələbəlik illərində Akademik Milli Dram Teatrının tamaşalarında kütləvi səhnələrdə və epizod rollarda çıxış edib.

Qabil Quliyev 1972-ci ildə ali təhsilini başa vurub və hərbi xidmətə çağırılıb. 1973-cü ilin dekabr ayından Lənkəran Dövlət Dram Teatrının yenicə formalaşan aktyor truppasına daxil olub. Aktyor indiyədək teatrda 100-dən çox rol ifa edib.

Milli klassiklərimizin əsərlərinin tamaşalarında ifa etdiyi səhnə obrazları: Naçalnik, Frans Fok, Xan (“Hacı Qara”, “Xırs quldurbasan” və “Lənkəran xanını vəziri”, Mirzə Fətəli Axundzadə), Hacı Qəmbər, Divanxana mirzəsi, Əhməd (“Milyonçu dilənçi”, “Dələduz” və “Müsibəti-Fəxrəddin”, Nəcəf bəy Vəzirov), Dərviş, Qacar (“Xortdanın cəhənnəm məktubları” və “Ağa Məhəmməd şah Qacar”, Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev), Təhmas şah (“Nadir şah”, Nəriman Nərimanov), Həmzə, Oqtay (“Vəfalı Səriyyə və yaxud göz yaşı içində gülüş” və “Oqtay Eloğlu”, Cəfər Cabbarlı), Şah Qacar, Xosrov (“Vaqif” və “Fərhad və Şirin”, Səməd Vurğun), Naçalnik, İsgəndər (“Danabaş kəndinin məktəbi” və “Ölülər”, Cəlil Məmmədquluzadə).

Avropa klassiklərinin dram, komediya və faciə əsərlərinin tamaşalarında ifa etdiyi səhnə surətləri: Poliksen (“Qış nağılı”, Vilyam Şekspir), Xirin (“Yubiley”, Anton Çexov), Zemlyanik (“Müfəttiş”, Nikolay Qoqol), Qoca Moor (“Qaçaqlar”, Fridrix Şiller), Firuz, A.B. (“Bayramın birinci günü” və “Domoklun qılıncı”, Nazim Hikmət), Şah Edip (“Şah Edip”, Sofokl), Ksanf (“Ezop”, Gilerma Fiqeyredu), Smulyat (“Soldat Şveykin macəraları”, Yaroslav Qaşek), Antonio (“Kölgələrin oyunu”, Yuri Edlis), Karl, Kleant (“Skapenin kələkləri” və “Tartüf”, Jan Batist Molyer), Birinci Montanelli (“Ovod”, Etel Voyniç), Ninkoviç (“Nazirin xanımı”, Branislav Nuşiç), Pavel (“İblisin oyunları”, Mikloş Xubai), Nozdrteyev (“Ölü canlar”, Milxail Bulqakov. Nikolay Qoqolun eyniadlı əsəri əsasında), Ən qoca (“Korlar”, Moris Meterlink), Nökər (“İki ağanın bir nökəri”, Karlo Qoldoni).

Çağdaş Azərbaycan dramaturqların həm müasir, həm də tarixi mövzularda yazdıqları dramatik pyeslərin tamaşlarında oynadığı rollar: Aslan (“Yağışdan sonra”, Bəxtiyar Vahabzadə), Yanar (“Sən yanmasan…”, Nəbi Xəzri), Saleh (“Yaşıl qapı arxasında qadın”, Rüstəm İbrahimbəyov), Kamalov (“Alov”, Mehdi Hüseyn), Mursaqulu (“Bir kişi vardı”, İsa Hüseynov), Həsənalı və İkinci qaçaq, Şahsuvarov, Möhsünzadə, Ədalət (“Mahnı dağlarda qaldı”, “Atayevlər ailəsi”, “Unuda bilmirəm” və “Məhv olmuş gündəliklər”, İlyas Əfəndiyev), Şamxal (“Şəhərin yay günləri”, Anar), Professor, Fərhad (“Özümüz bilərik” və “Sənsiz”, Şıxəli Qurbanov), Mahmud Səfai, Soraq kişi (“Kəndçi qızı” və “Yaxşı adam”, Mirzə İbrahimov), Cavanşir bəy (“Çətin döngələr”, Qılman İlkin), Albert (“Tut ağacı”, Firudin Aşurov), Suxorukov (“Abidə”, Hüseyn Nəcəfov), Şəkərli (“Şirinliyin acısı”, Hüseyn Razi), Cəsus (“Sınaq”, Hikmət Ziya), Məhəmməd (“Məhkumlar”, Fikrət Qoca), Rəfi (“Yas yerindən reportaj”, Əkrəm Əylisli), Keşiş (“Mahmud və Məryəm”, Elçin), Əmir Şeyxzamanov (“Mənim ağ göyərçinim”, Tamara Vəliyeva), Şah (“Nəsrəddin”, Yusif Əzimzadə), Xosrov Abdulla (“Min illərin işığı”, Kamil Abdullayev), Aslan, Kərim xan Zənd (“Vicdanın hökmü” və “Pənah xan Cavanşir”, Hüseynbala Mirələmov), Ucal Vüqarlı (“Bir ovuc torpaq”, Hüseyn Allahyarov), Qüdrət, Əlvan (“Köhnə ev” və “Varlı qadın”, Əli Əmirli), Dədə Qorqud (“Casus”, Kamal Abdulla), Tanrı (“The Müqəssir” Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev), Birinci adam (“İki iyirmi üç arasında”, Qəşəm Nəcəfzadə).

Yerli müəlliflərin əsərlərində oynadığı obrazlar: Əzrail (“Məhəbbət və ölüm”, Baba Rzayev), Fərman (“Sibir əfsanəsi”, Sərdar Əliyev), Xosrov Xanlarov (“Sən kimsən, ata?”, Şəkər Aslan), Şəfəq Poladov (“Prokuror”, Məmmədhüseyn Əliyev), Professor Nəsirzadə (“Yeddi cam”, Əlimərdan Nəsirov), Ədalət (“Qalxın, məhkəmə gəlir!”, Eldar İskəndərzadə), Lətif (“Yuxuda zarafat”, Vaqif Hüseynov).

Çağdaş əcnəbi dramaturqların müxtəlif mövzularda yazdıqları əlvan janrlı pyeslərin tamaşlarında çıxış etdiyi rollar: Ağıllı (“Avtobus”, Stanislav Stratiyev), Pavel (“Neron”, Mikloş Xubai), Gəmi kapitanı (“Nikbin faciə”, Vsevolod Vişnevski), Valter (“Üçüncü nəsil”, Nikolay Miroşniçenko), Kapitan Kartaşov (“Nəsillər, eşidin!”, Mixail Musienko), Sərdar (“Dulusçu haqqında əfsanə”, Əhmədxan Əbu Bakar), Ata (“Yaşanmayan gənclik”, Savaş Dinçel), Sandro (“Çinari manifesti”, Aleksandr Çxeidze), Qüdrət-Qurd (“Mən nənə ilə evlənirəm”, Hüseyn Muxtarov), Kuruçbəy (“Şənbə axşamı”, Mar Bayciyev), Nöman (“Senemar”, Bəhram Beyzayi), Ata (“Yaşanmayan gənclik”, Savaş Dinçel).

Milli və tərcümə məişət komediyalarında çıxış etdiyi bədii personajlar: Təmraz (“Toy”, Sabit Rəhman), Mirzə (“Olanlardan, keçənlərdən”, Üzeyir bəy Hacıbəyli. Səhnələşdirəni Baba Rzayev), Ninkoviç (“Nazirin xanımı”, Branislav Nuşiç), Rüstəm bəy (“Xor-xor”, Sultanməcid Qənizadə), Şeremet (“Qəribə doktor”, Anatoli Safronov), Peter dayı (“Dörd əkiz haqqında nağıl”, Panço Pançev), David Osipoviç (“Taxtabiti”, Vladimir Mayakovski), Kleon (“Herostratı unudun”, Qriqori Qorin), Lətif Lələyeviç (“Yuxuda zarafat”, Vaqif Hüseynov), Əlvan (“Varlı qadın”, Əli Əmirli).

Qabil Quliyevin tərcüməsində Savaş Dinçelin “Yaşanmayan gənclik”, Mixail Bulqkovun “Ölü canlar” (Nikolay Qoqolun eyniadlı əsəri əsasında), Jan Batist Molyerin “Mizantrop”, Luici Lunarinin “Üç nəfər yelləncəkdə” pyesləri Lənkəran teatrında tamaşaya qoyulub.

Aktyor sənət uğurlarına görə 2 may 1979-cu ildə Azərbaycan Respublikasının Əməkdar artisti və 28 oktyabr 2000-ci ildə Xalq artisti fəxri adları ilə təltif olunub.