Ə.Vəlioğlu “Əsrlərin harayı”

Tamaşada qədim Azərbaycan dövlətinin yaranması, yurd sevgisi, bu dövlətin daim azad və firavan şəraitdə bərqərar olması, eləcə də qədim türk hökmdarının səhvi ucbatından həmin dövlətin dağılıb parçalanması kimi məsələlərdən bəhs edilir. Eramızdan əvvəl 715-ci ildən bu günə kimi baş verən hadisələr sanki gözümüzün önündə canlanılır və bəlkə də bu günün faciələrinin kökünü, səbəbini məhz uzun-uzun əsrlər bundan əvvəllərdə axtarıb tapmaq tamaşaçılara tövsiyə olunur.

Quruluşçu rejissor: B.Osmanov

Quruluşçu rəssam: T. Sadıqov

İl: 2016

B.Beyzayi “İlan Sultan”

“İlan Sultan”  tamaşası iki gəncin saf məhəbbətindən, keşməkeşli hadisələrdən sonra vüsala yetişmələrindən bəhs edir. Əsərin mövzusu xalq nağıllarından götürülsə də,  bəşəridir və bütün dövrlər üçün aktualdır.

 Qeyd edək ki, “İlan Sultan” tamaşası 2016-cı ilin yanvar ayında İran İslam Respublikasında keçirilən Beynəlxalq “Fəcr” Teatr Festivalında “Ən yaxşı tamaşa” nominasiyası üzrə mükafata layiq görülmüşdür. Tamaşanın quruluşçu rejissoru Xeyrullah Təqyanipur isə festivalın “Ən yaxşı rejissor işi” nominasiyasının qalibi olub.

Quruluşçu rejissor: X. Təqianipur

Quruluşçu rəssam: T. Sadıqov

İl: 2015

E. D. Filippo “Ruhlar”

Tamaşa insanın həyatda yerini tapmaq uğrunda apardığı mübarizəni əks etdirir. Əsərin süjet xətti çox sadədir. Böyük, cazibədar bir malikanənin sahibi ruhlar barədə dolaşan şaiyələr ucbatından bu imarəti heç cür icarəyə verə bilmir. Nəhayət o, bütün bu şaiyələrə son qoymaqdan ötrü evi təmənnasız olaraq yeni evlənmiş cütlüyə kirayəyə verməyi qərara alır. Ruhların dolaşdığı ev kimi məşhur olan bu sarayda həyat yoldaşı Mariya ilə birlikdə yaşamaqla əsərin baş qəhrəmanı Paskuale şəhər sakinlərini inandırmalıdır ki, evdə heç bir ruh yoxdur. Paskuale Alfredo ilə bağladığı “saziş” barədə arvadına xəbər vermir. Amma nəticə etibarı ilə o, arvadının məşuqunu ruhlara  bənzətməklə özü də gülünc vəziyyətə düşür...

Quruluşçu rejissor: T. Mustafayev

Quruluşçu rəssam: M. Mustafayev

İl: 2014

Q.Fiqeyredo “Ezop”

N.B.Vəzirov adına Lənkəran Dövlət Dram Teatrının səhnəsində tamaşaya qoyulmuş ən uğurlu əsərlərdən biri Q.Fiqeyredonun “Ezop” pyesidir. Ezop obrazı bütün dövrlər üçün ən böyük azadlıq aşiqi olmuşdur. Pyesin anlatmaq istədiyi bir həqiqət də insanların zahiri deyil, məhz daxili gözəlliklə böyük sevgiyə layiq olduğunu ifadə etmək idi. Ezop zahirən çox eybəcər olsa da, daha çox ağıllı, tədbirli və duyğulu bir şəxsiyyətdir. Onun azadlıq duyğuları çox gözəl və çox cazibədardır. Ezop öz azadlığını çox gözəl bir qadına da qurban vermək istəmir. Azadlığın dünyada hər şeydən, hətta həytın özündən də uca olduğunu sübut edən Ezop, yenidən qula çevrilib bir qul ömrü yaşamaqdansa, azad insan kimi ölməyə üstünlük verir. O, bir qul olsa da, insanlar Ezopun azadlıq üçün tam yetişdiyini anlamırlar. Ezopun tək bir sevgilisi var – azadlıq. Elə buna görə də əsərin qəhrəmanı tamaşa boyunca azadlıq simvolu kimi həmişə zirvədə durur.

Quruluşçu rejissor: İ.Həsənov

Quruluşçu rəssam: M.Cəfərov

İl: 2008

A.Mədətov “Sezarın qətli”

Dramaturq Arif Mədətovun “Sezarın qətli” tamaşası, bizim eradan əvvəl 44-cü illərdə Romada baş verən ictimai – siyasi hadisələrdən bəhs edir. Tamaşanın qəhrəmanı Brut öz tərəfdarları ilə partiya müharibəsi əleyhinə çıxır, demokratiya və azadlıq uğrunda mübarizə aparır. Tamaşa boyunca Brut Romada demokratiyanın bərqərar olması üçün tərəfdarlar toplayır və mübarizəni davam etdirir. O, əsasən Siseronla Kimvarı öz tərəfinə çəkdikdən sonra onların köməyi ilə Senat üzvlərini ələ alır. O Sezarın diktator rejiminə son qoymaqdan ötrü tərəfdarları  ilə sui-qəsd hazırlayıb həyata keçirir. Brutun demokratiya və azadlıq uğrunda mübarizəsi qələbə ilə başa çatır. Azadlıq və demokratiya yolunun heç də asan və hamar olmadığı tamaşa boyunca bir daha diqqət cəlb edir. Azadlıq və demokratiya asanlıqla heç kəsə hədiyyə verilmir, o mübarizə nəticəsində əldə edilir.

Quruluşçu rejissor: B.Rzayev, İ.Həsənov

Quruluşçu rəssam: M.Cəfərov

İl: 2009

B.Rzayev “Məhəbbət və ölüm”

Kitabi Dədə Qorqud dastanlarında olan boylar müxtəlif illərdə bir çox teatr  və kino xadimləri tərəfindən müa si rlik baxımından ekranla şdırılmış və səhnə təcəssümü tapmışdır.

 “Məhəbbət və ölüm” janr etibarı ilə dram əsəridir. Müəllif “Dəli Domrul” boy unda baş verən hadisələrə orjinal münasibətlə yanaşaraq Domrulu xeyriyyəçi ideyası uğrunda igid, mübariz cəmiyyətə əxlaqi keyfiyyətləri təlqin edən edən qəhrəman kimi təqdim edir. Eyni zamanda əsərdə məhəbbətlə ölüm arasında mübarizədə saf məhəbbətin qələbəsi bədii dolğunluğu ilə öz əksini tapır. Əsərdə tanrının  xeyirxax insan ideyası uğrunda mübarizədə yardımçı olması da diqqəti cəlb edir.

Quruluşçu rejissor: B.Rzayev

Quruluşçu rəssam: M.Cəfərov

İl: 2008

Əlibala Əsgərov “Əlibaba və qırx quldur”

Ərəb xalq nağıllarının motivləri əsasında hazırlanan tamaşanın əsasını kasıb Əlibaba və varlı qardaşı Qasımın həyat tərzi təşkil edir. Odun yığıb sataraq ailəsini dolandıran Əlibaba bir gün quldurların talayıb yığdıqları qızıl, daş-qaşlarla dolu mağaraya rast gəlir. Quldurları güdərək, mağaraya necə girməyin sirrini öyrənir. Quldurlar olmayan zaman mağaraya girən Əlibaba oradan bir neçə qızıl dolu küp götürməklə həyat tərzini yaxşılaşdırır. Bundan əlavə, Əlibaba  sahibi olduğu sərvətdən həm də kasıblara, imkansız insanlara yardım edir. Bu xeyirxahlığı onu el-obanın gözündə ucaldır.

Quruluşçu rejissor: Ə.Əsgərov

Quruluşçu rəssam: M.Qurbanov

İl: 2014

Şərəf Başbəyov “Dəmir qadın”

Tamaşada ailədə kişi ilə qadının özünəməxsus rolundan bəhs olunur. Pyes komediya janrında olsa da, səhnə əsərində ağır iş rejimində işləyən qadınların faciəvi həyatı ön plana çəkilir. Qumru sərxoş həyat tərzi keçirən ərindən inciyərək uşaqlarını da götürüb atası evinə gedir. Lakin bundan heç bir nəticə çıxarmayan Kuçkar arvadını geri qaytarmaq əvəzinə, robot qadınla izdivaca girir. Həmin robotu proqramçı işləyən dostu onun yanında saxlamışdır. Tamaşa boyu qadın zəhmətinin heç bir şeylə əvəz edilmədiyi real faktlarla göstərilir. Belə ki, xoşbəxtlik barədə ümidləri puça çıxan Kuçkar son nəticədə arvadı ilə barışır.

Quruluşçu rejissor: A.Zeynalov

Quruluşçu rəssam: M.Cəfərov

İl: 2015

S.və H. Latipovlar “Şah və əks-səda”

Tamaşa maraqlı süjet xətti üzərində qurulmuşdur. Belə ki, üç qız atası olan Sultan Kərimin evinə günəş şüası düşmədiyindən o, günəşin qabağını tutmuş dağın yerini dəyişməyə qərar verir.  Nəticədə isə qonşu ölkənin sultanı Zinnur şah uşaqlıq dostu hesab etdiyi öz əks-sədasını eşidə bilmir və buna görə də müharibə elan edir. Oğlu olmayan Sultan Kərim sərkərdə kimi qızlarını döyüş qabiliyyətini sınaqdan keçirir. Çox qoçaq, şücaətli və fərasəitli kiçik qız Güldər sərkərdə təyin olunur. Güldər Zinnur şahı məğlum etməkdən ötrü plan qurur. Vəzir Polada şahın sözlərini təkrar edərək əks-sədası olmağını deyir. Nəticədə öz əks-sədasının itmədiyinə inanan Zinnur şah müharibə etmək fikrindən əl çəkir.

Quruluşçu rejissor: A.Zeynalov

Quruluşçu rəssam: M.Qurbanov

İl: 2015

M.Məmmədov “Əcnəbi kürəkən”

Maarif Məmmədovun “Əcnəbi kürəkən” tamaşasında hadisələr bizim günlərdə ucqar dağ kəndlərinin birində cərəyan edir. Amerika vətəndaşı Ulyam Keytin turist qismində kəndə gəlişi sanki kənddəki sakitliyi pozur. Hamı bu əcnəbinin kəndə gəlişinin əsas məqsədini istədiyi kimi yozur. Amma əslində Keytin əsas məqsədi Azərbaycan əsilli atasını tapmaqdan ibarətdir.

Quruluşçu rejissor: A.Zeynalov

Quruluşçu rəssam: T. Sadıqov

İl: 2013

N.V.Qoqol “Ölü canlar”

Görkəmli rus yazıçısı Nikolay Vasilyeviç Qoqolun “Ölü canlar” tamaşasında xəstə bir cəmiyyətin xəstə bir nümayəndəsinin taleyi barədə danışılır. Tamaşanın baş qəhrəmanı Çıçikov müflisləşir, hər şeydən əli üzülür. O, əyri yollarla varlanmağı qarşısına məqsəd qoyur. O, müxtəlif quberniyalarda, kəndlərdə dünyasını dəyişən insanları diri kimi qələmə verir və onların vasitəsilə gəlir əldə etmək istəyir. Son nəticədə isə Çiçikovun iyrənc və çirkin niyyəti ifşa olunur və o, öz layiqli cəzasına çatır. Rüşvətxorluqla, əli əyrliliklə, qanundan kənar pul əldə etmək istəyən Çiçikovu cəmiyyət özü ifşa edir. Tamaşadakı hadisələrin cərəyan etməsi prosesində cəmiyyətin özünün də xəstəliyi üzə çıxır.

Quruluşçu rejissor: A.Nepitalyuk

Quruluşçu rəssam: Y. Neptalik

İl: 2013

M. F. Axundov “Lənkəran xanının vəziri”

Əsərin mövzusu Azərbaycanın xanlıqlar dövründən alınmış, sujeti ailə-məişət macəraları üzərində qurulmuşdur. Tamaşada məişət məsələləri, xanlığın ictimai – siyasi həyatı ilə əlaqələndirilmiş , ölkəni idarə edən xanın bacarıqsızlığı, saray xadimlərinin əfəlliyi və yaltaqlığı əks etdirilmişdir.

 Komediyanın əsas gülüş hədəfləri Lənkəran xanı və onun vəziri Mirzə Həbibdir. Tamaşada Xan surəti despotizmin, özbaşınalığın və ədalətsizliyin timsalıdır. O, nadan, dövləti idarəetmə işlərindən baş çıxarmayan zalım, məhdud düşüncəli bir adamdır. Komediyada çox az görünməsinə baxmayaraq, dramaturq onun ağlı və düşüncəsi haqda bütöv təsəvvür yaradır.  Xan onun yanına gəlib şikayət edən ərizəçiləri dinlədikdən sonra gülünc hökmlər verir. Bununla da Xanın hərəkətləri ilə danışığı arasında gülünc bir ziddiyyət əmələ gəlir və bu ziddiyyətdə Xanın həqiqi siması açılır.

Quruluşçu rejissor: İ.Həsənov

Quruluşçu rəssam: M.Cəfərov

İl: 2011

S.Dinçel “Yaşanmayan Gənclik”

Türk dramaturqu Savaş Dinçelin “Yaşanmayan gənclik” dərin psixoloji mövzuya həsr olunmuş dramatik tamaşadır. Tamaşaçını həmişə düşündürən, müəyyən məqamlarda çıxış yolu axtarmağa çalışan və insanlardan qaçan, öz xəyallar dünyası ilə yaşayan baş qəhrəman Adam, özünü öldürmək istəyir və bu zaman qapı döyülür, mələk kimi özünü təqdim edən Gələn adam ona mane olur.

 Tamaşa boyunca hadisələr öz gərginliyi ilə tamaşaçını həm düşündürür, həm də intizarda saxlayır. Tamaşanın baş qəhrəmanı Adam, həmişə atasının tənbehlərini eşidir, özünü aciz və maddi cəhətdən kasıb hesab edir. Amma Gələn adam isə onda həyat eşqi, yaşamaq həvəsi oyada bilir. Atası dünyasını dəyişəndən sonra baş qəhrəman, ailəsinin vəkilindən eşidir ki, onlar heç də kasıb deyil. O, çox zəngin bir ailənin övladıdır. Tamaşa çox nikbin bir sonluqla bitir. İnsanı yaşamağa və yaşatmağa çağırış əsas qayəsini təşkil edir.  

Quruluşçu rejissor: İ.Həsənov

Quruluşçu rəssam: M.Qurbanov

İl: 2012

J.B.Molyer “Mizantrop XXI əsr”

Səslər ... qışqırıq ... və  pıçıltı... Dünya mizantropun gözündə alt-üst olub! Kölgələr danışdığı bir dünya...

Bu dünya, insan arzuları, dünya görüşləri və hissləri ilə oyuqçuların   oynadıqları  bir dünyadır. Heç kəs bu əyri güzgülərə baxmaq istəmir. Bura dünyasız bir dünyadır.

Hər bir tamaşanın quruluşunda bir tamaşaçı "təxribatı" vardır. Molyer sakitcə tamaşaçı salonundan çıxır. Biz indi “Mizantrop 21-ci əsr ” tamaşasını oynayacağıq.

Bu tamaşanın ideyası assosiativ teatr fəlsəfəsindən irəli gəlir. Niyə? Ona gorə ki, Teatr dünyasının sınaqlardan çıxmış üsulları, nəzəriyyələri və metodologiyaları həmişə müqəddəs teatr məkanına yeni yolların axtarışındadır. Bu nöqteyi-nəzərdən assosiativ teatr yeni imkanlar açır.

İnsan fantaziyasında biz şüuraltı düşüncəmizdə həkk olunmuş görüntülərdən istifadə edirik. Şüuraltı düşüncələrimizin qarışıq görüntüləri içərisində yeni teatr həyatının doğulması prosesi gedir. 21-ci əsrin sənət adamlarının sənətdə “təxribata” ehtiyacı var. Və Molyer tək-tənha tamaşaçı salonunda əyləşib, üzündə təbəssüm, tamaşanın başlanmasını gözləyir. Pərdə açılır. Tamaşa başlayır.

"Mizantrop 21-ci əsr"….

Quruluşçu rejissor: X.Stoyçev

Quruluşçu rəssam: O.Boseva

İl: 2012

M.Xubai “Şeytanın oyunları”

Roma imperatoru Neronun hakimiyyət dövrünü əhatə edən bu tamaşada insani hissləri unudub cəmiyyətdə özünü Allah kimi təqdim edən çar zülmkar qaniçən despot kimi təsvir edilmişdir. Özünün çirkin və iyrənc əməlləri ilə dünyanın ən birinci antixristi adlanan Neron  haqqın  və ədalətin carçılarını qılıncdan keçirir, əqidəsinə və dininə görə insanlardan canlı məşəllər yaradıb, gecələri işıqlandırır. Anasının, ögey qardaşının, həyat yoldaşının qatilinə çevrilir. Qarşısına çıxan bütün maneələri məhv edərək Romanı qan gölünə bürüyür.

 Bir aktyor kimi törətdiyi cinayətlərdən öncə digərlərin köməyi ilə hadisələri məşq edib sonra  da həyata keçirən Neron manyakcasına zövq alaraq özünün bu fərdi istedadını yüksək qiymətləndirir. Sonra qaniçən despot ölümün mahiyyətini dərk etmək üçün özünə qəsd edərək “Bəşəriyyət ən böyük aktyorunu itirir” deyərək gözlərini yumur. Əzazil hökmdarın ölümü xalqa sevinc və şənlik gətirir.

Quruluşçu rejissor: Z.Pxakadze, İ.Həsənov

Quruluşçu rəssam: D.Qoderidze

İl: 2009

Sofokl “Şah Edip”

Lay çar taxtına oturduqdan sonra İokastaya evlənir. İllər keçsə də onların uşağı olmur. Çar Delfi peyğənbərinə müraciət edir. peyğənbər ona evladsız qalmağı məsləhət görür. Oğlu olarsa öldürüb onun taxtına sahib olacağını deyir. Bundan qorxan Lay Iokasta ilə yatmaqdan ehtiyat edir. Lakin bir dəfə İokasta layı içirdərək yatağına salır ki, nəticədə onların oğlu dünyaya gəlmiş olur. Lay uşağın hər iki ayağını deşərək qandalın qızıl həlqəsinə keçirdir və Kiferon dağının ətəyinə atmağı inandığı bir çobana tapşırır. Çobanın uşağa yazığı gələrək, kimliyini bildirmədən Korinfa çarı Polibin mehtərinə verir. Çar Polip və arvadı Meropa evladsız olduqlarından uşağı övladlığa götürərək ona şişman ayaq mənasını daşıyan Edip adını verirlər. Polibin sarayında Edip qayğısız günlərini yaşayırmış. Bir gün bir sərxoşla mübahisə edərkən bic uşaq olaraq dünyaya gəlməsini eşidir. Bir peyğənbərdən onu əhvəlatdan agah etməyi xahiş edir. Peyğənbər ona atasını öldürəcəyini və anasına evlənəcəyini bildirir. Sərgərdan olaraq nəhayət üç yol ayrıcılığında o, Lay və onun əyanlarına rast gəlir, bilməyərəkdən atasını və onun əyanlarını öldürür. Nəticədə Sfinks özünü qayadan ataraq məhv edir. Beləliklə Edip tax-taca sahib olaraq öz anasına evlənmiş olur.

Quruluşçu rejissor: B.Rzayev

Quruluşçu rəssam: M.Qurbanov, T.Sadıqov

İl: 2007

H.Orucov “Məni qınamayın”

Arzularla kənddən rayona işləməyə gələn gənc mütəxəssislər burokratiyanın sədlərini keçə bilmədiyi üçün mübarizə aparırlar. Cəmiyyətdə baş verən mənfi hallara qarşı barışmaz mövqe tutan mütəxəssislər arzularını həyata keçirməyə çalışırlar.

Quruluşçu rejissor: B.Rzayev

Quruluşçu rəssam: M.Qurbanov

İl: 2008

Ə. Orucoğlu “Pul dəlisi”

“Pul dəlisi” kasıbın qudurmağında pul tapanda firavan yaşamaq istəyi, qudurqanlığı, son məqamda onun ailəsinin dağılmasına gətirib çıxarır. Ailə -  məişət mövzusunda hazırlanmış bir tamaşadır.

Quruluşçu rejissor: T. Əliyev

Quruluşçu rəssam: T. Sadıqov

İl: 2007

Ü.Hacıbəyov “Olanlardan-Keçənlərdən”

Ü.Hacıbəyovun hekayə və feleytonları əsasında hazırlanan “Olanlardan-keçənlərdən” tamaşası xalqı düşündürən, onun tələb və ehtiyaclarından bəhs edir. Tamaşada dövrün ağrılı-acılı məqamları, nadanlıq, cəhalət, dünyəvi eybəcərliklər tənqid atəşinə tutulur. Tamaşada xalqı maarifə, savadlanmağa, mənəvi də yərlərə çağırış üstünlü k təşkil edir. Bu tamaşa 25 ilə yaxındır ki, teatrın repertuarındadır,

 2000-dəfədən artıq oynanılıb və tamaşaçıların rəğbətini  qazanmış tamaşalardandır.

Quruluşçu rejissor: B.Rzayev

Quruluşçu rəssam: M.Cəfərov

İl: 2008

Elçin “Dəlixanadan dəli qaçıb”

Ağıllı insanı cəmiyyətdəki haqsızlığa görə dəlixanaya salırlar. Sonra dəlilər cəmiyyətdəki eybəcər hadisələri görüb özlərini daha ağıllı hesab edirlər. Əsər psixoloji xarakter daşıyır və tamaşaçını  düşündürməyə vadar edir.

Quruluşçu rejissor: A.Zeynalov

Quruluşçu rəssam: T. Sadıqov

İl: 2008

V.Səmədoğlu “Mamoy kişinin yuxuları”

Tamaşa dərin psixoloji –məişət  mövzusunda olmaqla, cəmiyyətin ağrılı – acılı məqamlarını  açıqlayır. Tamaşada bütün hadisələrin mərkəzində Mamoy kişi durur. Tamaşa boyunca Mamoy kişinin yuxuda gördüklərini ətrafdakılara danışması və bu yuxuların çin olması insanlarda daim qorxu və vahimə yaradır. Bu qorxu, həyəcan tamaşanın diqqətini çəkir və insanı dünya, cəmiyyət  haqqında düşünməyə vadar edir.

Quruluşçu rejissor: A.Zeynalov

Quruluşçu rəssam: M.Cəfərov

İl: 2009

Ə.Əmirli “Onun iki qabırğası”

Tamaşa ailə-məişət mövzusundan bəhs edir. Səyyadın   keçmiş arvadı onun bağına istirahətə gəlir. Səyyadın ikinci arvadı Maral buna etiraz edir, ər – arvad arasında mübahisə düşür.

 Tamaşa boyu Səyyadın və ailəsinin professor qonşusu ilə münasibəti onun keçmiş arvadının  gəlişi ilə ailədə olan gərgin münasibətlər tamaşa boyu davam edir. Müasir dövrdə ailədə baş verən söz - söhbətlər, narazılıqlar tamaşada daha dolğun çatdırılır  və insanı düşündürür.

Quruluşçu rejissor: G.Ömərov

Quruluşçu rəssam: M.Cəfərov

İl: 2006